Alimlər yaxın iki il ərzində dünyada görünməmiş isti dalğasının olacağını proqnozlaşdırıblar

inkisaf.az
Rusiya Hidrometeorologiya Mərkəzinin Britaniya analoqunun klimatoloqları deyirlər ki, yaxın iki il tarixin ən qızğın ili olacaq. Qarşıdan gələn istilərin səbəbi elm adamlarına yaxşı məlumdur – El Nino fenomeni. O və onun həmkarı La Nina Yerin iqlim sisteminin əsas hərəkətvericiləridir.

Britaniyalı alimlərin proqnozları.
El Niño və La Niña okean səthində anormal temperatur dalğalanmalarıdır. La Niño “yandıqda” okeanın ekvator zonalarında su soyuyur, El Nino vaxtı gələndə su qızır. Planetdəki iqlim üçün bütün sonrakı nəticələrlə Sonuncu dəfə “El” 2016-cı ildə mövcud olub və bu, hələ də meteoroloji müşahidələr tarixində ən isti olaraq qalır. Onu əvəzləyən “La” bir neçə il ardıcıl işləyib və indi onun əks mərhələsinin növbəsi gəlir. El Nino, çox güman ki, ilin ikinci yarısında – avqust və oktyabr ayları arasında özünü göstərəcək. Təbiət hadisəsi tədricən “alovlanacaq” ki, bu da gələn qışın görünməmiş istiləşməsinə və 2024-cü ildə rekord qıran isti yaya gətirib çıxaracaq. Bu, britaniyalı alimlərin proqnozudur.

Şərh
Vladimir Semenov, Rusiya Elmlər Akademiyasının Atmosfer Fizikası İnstitutunun direktor müavini, akademik:

– İndi ingilislərin dərc etdiyi belə birmənalı proqnozlarla tələsməzdim. Həqiqətən, La Nina sona çatır, lakin El Nino’nun dərhal başlaması heç də vacib deyil. Onların arasında uzun neytral fazalar var. Vəziyyət yazda aydınlaşmalıdır.

Ümumiyyətlə, proqnozlarla son dərəcə diqqətli olmaq lazımdır. Bu gün elm bir həftə üçün yüksək ehtimalla, orta ehtimalla – bir ay qabaqda olan havanı proqnozlaşdıra bilir. Artıq aşkar tendensiyaları nəzərə alaraq, yaxın 15-20 il üçün iqlimi kifayət qədər dəqiq proqnozlaşdırmaq mümkündür. Amma yaxın 1-5 il proqnozlaşdırmaq ən çətindir. Burada səhv ehtimalı çox yüksəkdir. Təcrübə göstərir ki, çox vaxt proqnozlar özünü doğrultmur.

El-Ninonun iqlimə birbaşa təsirinə gəlincə, bunu ekvator zonalarına daha yaxın olan ölkələr daha çox hiss edirlər, lakin Avropada bu təsir o qədər də hiss olunmur. Ona görə də bu ərazilər, o cümlədən Rusiya üçün fəlakətli proqnozlar verməzdim. Səhv ehtimalı olduqca yüksəkdir.

Nəhayət, El Nino-nun təsirlərindən birini qeyd etmək lazımdır. O, atmosferin dinamikasını dəyişdirə bilir ki, bir çox uzunmüddətli bloklayan antisiklonlara səbəb olsun. Burada 2010-cu ili xatırlaya bilərik, o zaman Moskvada anomal istilər, Uraldan kənarda isə anomal soyuqlar müşahidə olunurdu.